1. Stratejik Konum: İç Kapı ile Dış Kapı Arasında Gizlenen Hayat Damlası
İki anıtsal savunma yapısı—İç Kapı ve Dış Kapı—arasında yer alan Tomas Kuyusu, kuşatma günlerinde kalede yaşayanların tek su kaynağıydı. Suyun, Orta Çağ kalelerinde gıdadan bile önce geldiği düşünüldüğünde, kuyunun iki devasa kapının ardında saklanması tesadüf değil; bu, savunma hattının tam kalbine yerleştirilmiş suyla “gizli bir sigorta” anlamına geliyordu.
2. Tarihî Kayıtlarda Tomas Kuyusu
Kuruluşu: Kesin inşa tarihi belirsiz olsa da Bizans’tan Osmanlı’ya uzanan uzun bir kullanım sürecine işaret eden taş işçiliği mevcut.
Görsel Kanıtlar: 1930’lu yıllara ait fotoğraflar, kuyunun hâlen aktif ve temiz su sunduğunu gösteriyor.
Yerel Anlatılar: Kuyudan çekilen suyun, kalenin yanı sıra çevre mahallelere kadar ulaştırıldığı; dolayısıyla yalnızca askerî değil, sivil yaşama da hayat verdiği belirtiliyor.
3. Bugünkü Durumu: Sessizliğe Gömülmüş Bir Zaman Kapsülü
Günümüzde Tomas Kuyusu’nun ağzı toprak ve molozla dolmuş durumda. Yakın planda bakıldığında:
Mevcut Durum | Gözlemlenen Sorun | Potansiyel Risk |
---|---|---|
Ağız tamamen kapanmış | Su kaynağına erişim imkânsız | Tarihî dokunun bozulması |
Duvar taşları gevşemiş | Taş düşmesi | Ziyaretçi güvenliği |
Bilgilendirme eksik | Farkındalık düşük | Kültürel mirasın unutulması |