Edhem Ağa Konağı

19. yüzyılı sonuna kadar Amasra’da inşa edilmiş en güzel konaktır. Karadağ prensi Nikola’nın Kotor’daki köşkünden esinlenilerek yapılan bu konak 1890 yılında tamamlanmıştır. Yerli ampir üslupta olup Bulaklı ustalar tarafıdan inşa edilmiştir.

Karadağ’ dan Amasra’ya gelen madenci Edhem Ağa (ölümü 1921), 1864′ te Tarlaağzı Köyünde kömür ocağı açan ilk müslüman sermayedardır.
Epeyce bir servet edindikten sonra…

Edhem Ağa Konağı (1889)

Karadağ’ dan Amasra’ ya gelen madenci Edhem Ağa (ölümü 1921), 1864′ te Tarlaağzı Köyünde kömür ocağı açan ilk müslüman sermayedardır.
Epeyce bir servet edindikten sonra…ailesi için tasarladığı evi yaptırmak üzere kayınbiraderi İbrahim Ağa’ yı (ölümü: 1909) bina emiri olarak görevlendirmiş ve söylenceye göre kendisine bir fes dolusu altın Osmanlı lirası vermiştir.

İbrahim Ağa, 1886′ da İstanbul’a giderek eniştesinin önerilerine göre krokiler çizdirirken mimara, Karadağ prensi Nikola Kotar daki (Dalmaçya) yazlık köşkünün tanımını da vermiştir. Boyut ve tasarım belirlenince, Safranbolu’ nun Bulak Köyünden Rum ve Türk ustalar getirtilmiş; bir yandan da Filyos kıyısındaki su hızarlarında çam keresteler biçtirilmeye, taş ve kireç teminine başlanmış; Bulak’lı ustalar, Edhem Ağanın küçük liman kıyısında satın aldığı arsaya 1887′de temel atarak iki yılda üç katlı binayı tamamlamışlardır.

Türk Ampiri denen üslupta özgün bir yapı olan evin taş kemerli dış kapısından ön taşlığa, buradan da basık kemerli cümle kapısından giriş katına geçilmektedir. Bu katta, “Taşlık” denen geniş bir holle mutfak, hamam ve yemek odası vardır. Giriş katının yol cephesine, üstü, orta kat için teras olmak üzere kargirden iki dükkan eklenmiş bulunmaktadır. Ahşap merdivenle çıkılan orta kat ve üst katta (L) biçiminde birer sofa ile dörder oda, tuvalet ve abdestlik bölümleri yer almaktadır. Orta kat sofasından limana bakan terasa, üst kat sofasından da mermer balkona çıkılmaktadır. Teras ve balkon kapılarının yanları mermer sütunlarla, balkon ayrıca mermer alınlıkla, kat araları da mermer silmelerle zenginleştirilmiştir. Kat odalarından doğu cephedekiler kışlık tasarlandığından taş yaşmaklı şömineler, banyolu gömme dolaplar, batıya bakan odalarda da camekânlar vardır.

Dıştan kârgir duvarlı yapının iç bölgü duvarları ahşap dolma ve kireç sıvalı, döşeme ve tavanlarla gömme duvar dolaplar çamdır. Sofa ve odaların Tekne tavanları düz olmakla beraber kenar frizleri sade işlemelidir. Alt kat pencereleri düz, orta ve üst kat pencereleri kemerli süvelidir. Aynı dönemde yapılan benzer üsluptaki kent yapılarında saçaklar ahşapken bina Emin İbrahim Ağa, “yapı saçağından yıkılır!” ata sözünü dikkate alarak her biri 130 kg ağırlığındaki yekpare ve paraçollu saçak sergi taşlarıyla ana duvarların korumaya alınmasını sağlamış, yine bir söylenceye göre çok güçlü kuvvetli olan ve inşaat işlerinden anlayan İbrahim Ağa, bu sergi taşlarını yerlerine bizzat yerleştirmiştir.

Binanın çatısı, şemsiye biçiminde olup çatının tüm ağırlığı, atma latalarıyla ortadaki 30 cm çaplı ahşap kolona bağlanmıştır. Bu taşıyıcı kolon, yapıya bastırılmayarak çatı yükü askıya alınmıştır. 1968 depreminde kısmen hasar gören yapı, teknik rapora dayalı olarak ve özgün yapısı korunmak suretiyle İbrahim Ağa’nın oğlu Celil Tamer ve Ethem Ağa’nın torunu Agah Simberk tarafından onarılmış, duvarları takviye edilmiştir.

Tescilli eski eser olan Edhem Ağa evi özgün biçimiyle korunmuş olmakla birlikte su kuyulu ve tulumbalı arka bahçesi ve doğu cephesindeki büyük avlusu 1974′ te Belediye tarafından kamulaştırılarak Pazar Yeri yapıldığından doğal çevresini yitirmiştir. Edhem Ağa Evindeki aile yaşantıları kuşaktan kuşağa yüzyılı aşkın bir süredir devam etmiş olup 1889-1921 döneminde Edhem Ağa ile eşi Dilber Güliye Hanım ve çocukları; 1921-1942 arasında Edhem Ağanın oğlu Hakkı Bey (Özkömür) ile eşi Seniye hanım ve kızları; 1942′den sonra da Edhem Ağa’ nın kızı Nebile Hanım (Simberk) ile eşi Süleyman Bey ailesi ve ahfadı ikamet etmektedir.

Necdet SAKAOĞLU

-Edhem Ağa Konağına Nasıl Gidilir ?

Edhem Ağa Konağı  Amasra Kadınlar pazarına 20m uzaklıkta Şehir Merkezinde bulunmaktadır.

-Turizme Açıkmıdır ?

Edhem Ağa Konağı Küçük Liman bölgesinde kalır. Konak şuanda ev olarak kullanılmaktadır Turizme açık değildir ancak dışarıdan fotoğraf çekimi yapılabilir. Gönderilmemiş Mektuplar filmi bu konakta çekilmiştir. Kadir İnanır – Türkan Şoray birbirleriyle bu konaktan doğru haberleşmektedirler. Konağa Ulaşım için aşağıdaki yol haritasına gözatabilirsiniz.