Su Perisi Heykeli

Heykel, 1,53 metre (yaklaşık 5 fit) boyunda ve gerçek insan ölçülerinde olup, paye (pilaster) üzerine yerleştirilmiş bir vazoya yaslanan çıplak bir kadın figürünü tasvir ediyor. Sağ eli, kalçalarının üzerinden gevşekçe sarkan elbiseyi tutuyor. Saçı, Herakles düğümü (diğer adıyla Afrodit düğümü) şeklinde bağlı; bu saç modeli, İlk Klasik Dönem’de (M.Ö. 5. yüzyıl) Apollo tasvirlerinde ortaya çıkmış ve Klasik, Hellenistik ve Roma dönemleri boyunca Afrodit ve diğer tanrıların heykellerinde popüler hale gelmiştir. Fotoğrafta, heykelin üzerindeki elbisede belki mavi çok renkli boyanın kalıntıları olabileceğini düşündüren izler görünüyor, ancak bu bir çeşit leke de olabilir.

Amastris, İlyada’da adı geçecek kadar önemli bir antik Yunan kentiydi. Karadeniz’in güney kıyısındaki konumu ve bol miktarda şimşir ağacına erişimi sayesinde ticarette gelişti. M.Ö. 3. yüzyılın ortalarından itibaren Pontus Krallığı’nın bir parçası olan Amastris, M.Ö. 70’te Roma tarafından ele geçirildi ve heykelin yapıldığı dönemde Roma İmparatorluğu’nun Bitinya-Pontus eyaletinde müreffeh bir şehirdi.

Ünlü Doğa Tarihi (Natural History) eserinin yazarı ve M.S. 79’daki Vezüv patlaması sırasında arkadaşlarını kurtarmaya çalışırken hayatını kaybeden Plinius Elder’ın yeğeni ve mirasçısı olan Genç Plinius (Plinius the Younger), M.S. 100 yılında İmparator Trajan tarafından Bitinya-Pontus eyaletine vali olarak atandı. Yazdığı birçok mektup günümüze ulaşmıştır; bunların arasında, amcasının ölümüne neden olan Vezüv patlamasını anlattığı tarihçi Tacitus’a yazdığı mektup ve Trajan ile yaptığı yazışmalar da bulunmaktadır. M.S. 112 civarında, özellikle Amastris hakkında Trajan’a bir mektup yazmıştır:

“Sayın Efendim, Amastris kenti zarif ve güzel bir şehirdir; diğer önemli yapıları arasında, oldukça uzun ve çok güzel bir caddesi bulunur. Bu caddenin bir kenarında, her ne kadar ‘nehir’ olarak adlandırılsa da aslında yalnızca iğrenç bir genel lağım işlevi gören, göze son derece rahatsızlık veren ve kötü kokusuyla çok tehlikeli olan bir su akmaktadır. Sağlık ve nezaket açısından üstünün kapatılması faydalı olacaktır; sizin izninizle bu işi gerçekleştireceğiz. Ben de, kendi adıma, böylesine asil ve gerekli bir çalışmayı yürütmek için para sıkıntısı yaşanmayacağından emin olacağım.”

Trajan’ın yanıtı ise şu şekildedir:

“Sevgili Plinius, eğer Amastris kentinden akan su, üzeri açık olduğu sürece halkın sağlığına zararlıysa, üstünün kapatılması elbette en makul olandır. Senin, her zamanki titizliğinle, bu iş için gereken paranın eksik olmamasını sağlayacağından şüphem yok.”